Schuim

[Jordaens]

Het is zowat een traditie aan het worden, in december is het de beurt aan schuimwijnen plus één...
Om de zaak min of meer een thema te geven werd telkens een cava tegenover een champagne gezet.

In de XIXde eeuw begonnen een aantal families in Sant Sadurni d'Anoia (Penedès) de wijnmakerstechnieken van Champagne te bestuderen (Josep Raventos van Codorniu vooral) om ze nadien toe te passen op hun inheemse druiven. De eerste cava werd gemaakt in 1851, nadat in 1872 de wijngaarden van Penedès werden verwoest door de fylloxeraluis, werden vele blauwe stokken vervangen door witte. Resultaat van hun studie en van de ondersteuning van het prestigieuze Institut Agricola Catala de Sant Isidre was Cava, met een eigen identiteit en anders dan andere schuimwijnen van goede kwaliteit.

De oppervlakte voor cavadruiven beslaat 38.000 ha, waarvan 97% rond de stad Sant Sadurni d'Anoia. Op 81,5% ervan staan de drie traditionele druiven: Macabeo, Xarel-lo en Parellada.

In andere provincies is een minieme cavaproductie, eerder voor bas de gamme en voor aanvoer van most naar Catalunya. Met name o.a. in Badajoz (Extremadura), Valencia, Zaragoza en La Rioja.

66% van de cava wordt uitgevoerd, ofte 165.000.000 flessen van de 244.000.000 geproduceerde (waarvan zo'n 100.000.000 flessen van Freixenet, deel van Henkell-Freixenet Group).

De verschillende categorieën van Cava worden met een vignet aangeduid:

- Traditionele cava: minstens 9 maand op fles rijpen.
- Cava reserva: minstens 15 maanden op fles rijpen.
- Cava gran reserva: minstens 30 maanden op fles rijpen.
- Cava de Paraje Calificado: minstens 36 maanden in de fles, strengere normen qua opbrengst. Kwalificatieproef, volledig gevolgd van wijnrank tot verkoop.
Deze laatste komt van een specifieke wijngaard met unieke ondergrond en microklimatologische condities. Dit en een zorgvuldige productie levert de cava van de hoogste kwaliteit en een eigen karakter.



1. Albet i Noya Brut 21 Reserva 2016
D.O. Clàssico Penedès
Classic Penedès Métode Tradicional
57% chardonnay, 43% parellada
Albet i Noya, Subirats
12,5% Vol. - La Buena Vida, Mol, 23,49 euro

De wijn ziet er kristalhelder en intens uit, kleur van citroensap met fijne persistente belletjes.
Een volle geur met wat witte bloemenparfum, appel, abrikoos en vers fruit, wat marsepein en enigszins kruidig, bij aanvang een beetje pétrolé. Speelt op finesse.
In de mond evenwicht tussen molligheid en aangename frisse zuren, niet erg lang en eindigend op een appeltje, de wijn valt snel weg, maar is een goede aperitief.

De beste cava van het domein, met dominante chardonnay, aangevuld met parellada. Voor het eerst gemaakt bij aanvang van de 21ste eeuw, vandaar de naam.
2de gisting op fles, daarna minstens 14 maanden sur lattes. Dosage 7,5 g/l.
De wijngaard, gemiddeld 22 jaar oude stokken, ligt op de heuvels van Ordal op 300 m hoogte. De ondergrond is kalk en leem.

Vanaf 2013 kan een schuimwijn uit de Penedès de appellatie Clàssico Penedès dragen, wanneer ze aan bepaalde hogere standaarden beantwoorden. Dit is het werk van een viertal voorname producenten, onder wie Albet i Noya om zich te onderscheiden van de massaproducten van o.m. Freixenet en Codorniu. De Clàssico moet o.m. organisch geteeld zijn (een primeur in de wereld der appellations), er mag geen ingevoerde most gebruikt worden, het hele vinificatieproces moet bij de producent gebeuren en de wijnen moeten gemillésimeerd zijn na een minimum van 15 maanden flesrijping (de facto reserva, dus).

2. Champagne Nicolas Feuillatte Sélection Brut
10% chardonnay, 40% pinot noir, 50% pinot meunier, 2 à 3 jaar kelderrijping
CVC Nicolas Feuillatte, Chouilly
12% Vol - Carrefour, Mortsel 23,99 euro

Helder en intens uiterlijk, strogeel met een lichte gouden glans.
Volle florale geur met oogstappelen en appelmoes, pistoleekens met roomboter. Een rijkelijk aroma.
Een evenwichtige, lekkere champagne in de mond met behoorlijke lengte, eindigend op oogstappeltjes.

Jong merk, de grootste coöperatieve. Meest verkochte in Frankrijk.
Test Aankoop Beste van de Test.

3. Champagne Taittinger Brut Réserve
40% chardonnay, 35% pinot noir en 25% pinot meunier (afkomstig van 35 crus en van verschillende oogsten)
Taittinger NM, Reims
12,5% Vol - Delhaize Boechout, 36,59 euro

Helder, vol tot intens citroengeel van kleur.
Intens en finesserijk aroma met appelen en ananas en de geuren van een bakkerij op zondagmorgen.
Goede molligheid en zuren in evenwicht en goede lengte. Een champagne die "af" is.

Bij een vorige gelegenheid werd deze de betere bevonden boven de overige schuimwijnen van toen.

4. Cava Gramona III Lustros Brut Nature 2011
Paratge Qualificat Font de Jui
D.O. Cava
65% Xarel-lo, 35% macabeu (organisch en biodynamisch)
Gramona S.A., Sant Sadurni d'Anoia
12% Vol. - La Buena Vida, Mol, 39,95 euro

Helder, intens citroengeel.
Intense geur met in het begin wat pétrolé. Veel fruit. Geconfijte sinaasappel, sinaasappelschil, silex, mineralen en ijzer.
In de mond heel krachtig, maar goed in evenwicht tussen zuren en molligheid, behoorlijke lengte. Een speciale wijn, "brut nature" betekent wel degelijk iets en het is de eerste wijn van de avond zonder chardonnay, dat is even wennen. We hadden deze wijn ooit al eerder, mijn broer zei: "toen vond ik hem lekker, maar nu niet"... Voor de liefhebber van de betere cava is dit echter een must.

De finca Font de Jui beslaat 22,5 ha, met 15 ha xarel-lo en 7,5 ha macabeo. De oppervlakte gaat van de Anoiarivier (La Plana, 100 m hoog) tot de Mas Escorpi heuvel (300 m hoog), die uitkijkt over de stad Sant Sadurni. De ondergrond is klei-leem, met lagen zand langs de rivier en veel steen hogerop. De opbouw van de finca is in Bordeauxstijl met verschillende variëteiten rondom de centrale Celler Batlle, waar de wijn wordt gemaakt.

5. Champagne J. de Telmont blanc de blancs brut 2010
100% chardonnay
J. de Telmont, Damery
12% Vol - Magnus, Kontich 34,95 euro

Helder en intens uitzicht, citroengeel.
Intens aroma met oogstappelen, sherry, noten, broodkruim en roomboter, ijzerkruid, truffel. Een belegen aroma.
In de mond goed evenwicht, eindigend op appelen op het schelft en noten, gemiddelde lengte. Een wat oudere millésimé, wellicht verwacht je bij een blanc de blanc wat meer frisheid.

Het grootste familiebedrijf in de Champagne, een areaal van 106 ha voor de bevoorrading en 32 ha eigen wijngaarden, waarvan 10 ha biodynamisch. Lage dosering: 5,5 g/l, waardoor de wijn eigenlijk onder extra brut valt.

6. Núria Claverol Allier Brut Gran Reserva 2014
Paratge Cols
D.O. Cava
100% chardonnay
Sumarroca, Subirats
12% Vol - Puerta del Sol, Deurne, 24,20 euro

Helder, intens citroengeel.
Intens aroma met citroen en andere "agrumes" appelen, boter, vat, tijm, even een vleugje "kattenpis" in de (positieve) geest van Nieuw-Zeelandse sauvignon. Een complexe en grootse neus.
In de mond harmonie met op het einde een bittertje, na een lange afdronk. Een grote wijn.

De paratge (cru) is gelegen op een holoceen terras aan de Anoiarivier en bestaat uit aluviale afzetting daarvan. De ondergrond is diep met zandige leem, goed verluchtend en waterdoorlatend en-regulerend, waardoor de wortels diep moeten gaan. De stokken zijn gemiddeld 25 jaar oud en de cru beslaat 3,75 ha, aangeplant met chardonnay.


7. Ch. Suduiraut 2005
A.C. Sauternes
1e Cru Classé
97% sémillon, 3% sauvignon.
13,5% Vol. - Veiling Jordaens (Lesage: 54,31 euro)

Heldere intense kleur van oud goud, de wijn plakt aan het glas. Een intens tot diep aroma met acacia, sinaasappelschil, citrusvruchten, gestoofd fruit, plakaatverf (zeer geslaagde botrytis), honing.
In de mond harmonie, met een goed door zuren gedraagde zoetheid. Erg lang. Grote wijn.


Zoals in de rest van Bordeaux was de droogte opvallend tijdens de zomer van 2005. Het was het droogste jaar sinds 1897 en tussen juni en oktober het vijfde warmste. Andere hete droge jaren in Sauternes (2003, 1949, 1921, 1906 en 1899) waren telkens grote jaren in deze appellatie.
Maar er is wel vochtigheid nodig om de noodzakelijke botrytis in gang te krijgen en tussen de 8ste en de 12de september viel er 30 mm regen, meer dan er in de hele maand augustus was gevallen. Daarna volgden perfecte anticyclonale omstandigheden, die zorgden voor klassieke ochtendmist en namiddagzon. Men begon eind september te oogsten en terwijl een tekort aan neerslag tijdens het rijpingsproces de opbrengst beperkte, bleek deze toch niet dramatisch klein.

De wijnen zijn iets minder rijk dan die van 2003, maar hebben veel evenwicht en complexiteit, met typische concentratie en weelde, ze zullen tientallen jaren kunnen verouderen. De beste wijnen komen van Yquem, Rieussec, Lafaurie-Peyraguey, de Fargues, Rayne Vigneau, La Tour Blanche, Suduiraut, Giraud, Climens, Nairac en Coutet (volgens Decanter).

Bij Suduiraut plaatst men 2005 tussen hun grote millésimes 2001, 1967, 1947 en 1928.

Om deze avond toch een schijn van onderzoekswetenschap te geven werd een hitparade gemaakt en zoals te verwachten was komen de twee champagnes er als eerste en tweede uit, de Taittinger afgetekend eerste, de Feuillatte één puntje hoger dan de Nùria Claverol (veruit mijn eigen favoriet), de andere volgden op eerbiedige afstand en ongeveer gelijk. Het belegen aspect van de gemillésimeerde de Telmont deed hem duidelijk de das om, hij kwam nipt als laatste binnen. De deelnemers gaven zelf toe dat ze zich overgaven aan de perfecte middle-of-the-road van de Taittinger, die eigenlijk geen enkel storend, maar ook geen opvallend element had. En dit ten nadele van de betere cava's met een uitgesproken eigen karakter.

[fleer]

Mooi verslag!

Op het www net is er weinig te vinden in het vergelijk 'Cava Champagne'.
Men durft op dat vlak niet voor zijn mening uitkomen, alsof het taboe is of misschien te moeilijk.

In de prijsklasse van pakweg 20€ tot 40€ vind ik ze evenwaardig soms met een groot prijsverschil en soms ook niet, prijs en smaakvoorkeur zijn hier beslissend.
Dus ja, ik heb hier ook geen uitgesproken mening over maar ik ben wel benieuwd hoe andere hier over denken.

[Jordaens]

De vergelijking wordt wellicht niet gemaakt omdat ze dat in Champagne niet graag hebben en wellicht ook omdat cava al te vaak de weerklank heeft van goedkope plonk. Schreef wvd hier onlangs niet ergens dat het haast onmogelijk is om een cava van boven de 15 euro te verkopen?

Eens je het over de betere cava's hebt (rond de dertig euro of zo) kom je in een heel eigen karakter terecht en dan gaat de vergelijking eigenlijk nog moeilijk op.

De cava's op dat niveau worden benadeeld door de gewenning aan champagnetypes, wat helemaal iets anders is dan de Spaanse producten.

Opvallend was ook dat de klassieke cava's meer dan eens een beetje pétrolisé waren. Even googlen (mijn buizen op chemie waren haast spreekwoordelijk) leert ons dat we te maken hebben met 1,1,6-trimethyl-1,2-dihydronaphthalene (TDN).

De oorzaken zijn (een combinatie van):
- rijpe druiven, lage opbrengsten, late oogst
- veel blootstelling aan de zon
- water stress (droge wijngaarden, hete en droge millésimes)
- hoge aciditeit
Dus, eerder dan een verwantschap te gaan zoeken met riesling (parellada en xarel-lo zijn typische Spaanse druiven zonder banden met Duitsland), lijken dus de terroireigenschappen die TDN te veroorzaken.

Vond ik wel interessant.

[Olivier]

(23-12-2019 01:47 PM)fleer schreef:  Mooi verslag!

Op het www net is er weinig te vinden in het vergelijk 'Cava Champagne'.
Men durft op dat vlak niet voor zijn mening uitkomen, alsof het taboe is of misschien te moeilijk.

In de prijsklasse van pakweg 20€ tot 40€ vind ik ze evenwaardig soms met een groot prijsverschil en soms ook niet, prijs en smaakvoorkeur zijn hier beslissend.
Dus ja, ik heb hier ook geen uitgesproken mening over maar ik ben wel benieuwd hoe andere hier over denken.

Bedankt voor het mooi verslag Jordaens!

Wat de vergelijking champagne/cava betreft : binnen zowel cava en champagne heb je redelijk grote verschillen qua bedruiving, wat zorgt voor grote stijl/smaakverschillen. Dus hangt er allemaal een beetje vanaf wat je met elkaar vergelijkt. Ik ben nog maar zelden aangesproken geweest door pure pinot noir/meunier champagnes, maar des te meer door blancs de blanc. Zelfde verhaal in cava : als het puur met de traditionele druiven is, vind ik cava vaak “zerp” en spreekt het mij niet aan. Tenzij je naar de topcava’s gaat, en dan zit je in dezelfde prijsklasse als goede champagnes...

[Jordaens]

Met al die tekstjes kreeg ik opnieuw zin om zo'n Gramona open te doen. Een fles op zichzelf, zonder context is toch nog anders, met wat meer tijd om aan die éne wijn te besteden.

per 23 december merken we eerst een beetje pétrolé, ook wat fijne witte peper, meer citroen en pompelmoesvelletjes, maar langzamerhand ook wat ananas, het mineralige blijft, de lengte is goed. In de mond heel fris zuur en ook iets dat sterk op verse ananas lijkt. En dit naast hetgeen we hierboven al genoteerd hadden. Geweldig, hoor.

[troisetoiles]

(23-12-2019 02:36 PM)Jordaens schreef:  Opvallend was ook dat de klassieke cava's meer dan eens een beetje pétrolisé waren. Even googlen (mijn buizen op chemie waren haast spreekwoordelijk) leert ons dat we te maken hebben met 1,1,6-trimethyl-1,2-dihydronaphthalene (TDN).

De oorzaken zijn (een combinatie van):
- rijpe druiven, lage opbrengsten, late oogst
- veel blootstelling aan de zon
- water stress (droge wijngaarden, hete en droge millésimes)
- hoge aciditeit
Dus, eerder dan een verwantschap te gaan zoeken met riesling (parellada en xarel-lo zijn typische Spaanse druiven zonder banden met Duitsland), lijken dus de terroireigenschappen die TDN te veroorzaken.

Vond ik wel interessant.

Interessante tasting, Jordaens. Zelf heb ik geen al te hoge pet op van Cava, maar dat is toch deels ten onrechte, zo blijkt. Het loont toch de moeite om af en toe dit soort wijnen te verkennen.

In verband met de petrolgeur. Volgens mij is er bij petrolgeur in Duitse rieslings ook een verband met het terroir. Dat werd mij in ieder geval verteld bij een tasting van Duitse Riesling door de lokale wijnhandelaar hier.

Volgens hem is deze geur in Duitse rieslings, waar niet iedereen fan van is, te wijten aan droogtestress, iets wat Duitse wijnboeren steeds beter onder controle krijgen. Dit terwijl wijnboeren uit de nieuwe wereld, bijvoorbeeld uit Australië, hier soms specifiek naar op zoek gaan.

[fleer]

Wie eens een betere Cava wil 'testen' kan bij voorkeur op zoek naar een Gramona (zie verslag Jordaens) of een Recaredo.

[Jordaens]

Zet er zeker ook de Nùria Claverol bij, Fleer (Ter Rivierenlaan, gewoon efkes de vaart oversteken). En die kost zelfs iets minder ook nog.

[fleer]

(24-12-2019 01:28 PM)Jordaens schreef:  Zet er zeker ook de Nùria Claverol bij, Fleer (Ter Rivierenlaan, gewoon efkes de vaart oversteken). En die kost zelfs iets minder ook nog.

Dat zullen we bij gelegenheid eens uit proberen, ik lees ondertussen bij de Núria Claverol Homenatge ... Een frisse aanval van fijne belletjes, die op een elegante, fluwelige manier de mond passeren. Een verfrissende cava met een uiterst gebalanceerd zuurtje en een voluptueuze afdronk